Urtaro bakoitzak, ordea, ezaugarri horiek izateaz gain, festa egun berezi batzuk ere baditu. Lehen akaso, errotuago zeuden egun horiek baserritarren ohiturekin, baina gaur egun, baserri mundua gainbehera doan arren, ohitura horiek mantentzen dira (ziur aski asko galdu egingo baziren ere). Orain ohitura horietako batzuk gogoratuko ditut eta ikusiko dugun bezala, Euskal Herriko ohitura asko eta asko erlijiosoak dira.
Abenduaren 6an, San Nikolas jaian, txikienak izaten dira protagonista nagusiak. Egun horretan, sei urteko haur bat gotzainez janzten da eta, beste umeekin batera, santuari abesten diote kaleetatik; bitartean, balkoietatik gozokiak botatzen dizkiete. Gipuzkoan, adibidez, Segurako eta Legazpiko jaiak dira ezagunak.
Hona hemen gazteleraz eta euskaraz nahasturik lehen eta gaur egun ere abesten den San Nikolas eguneko kantaren letra eta partitura:
Urte berri berri
txerri belarri
otarra bete gaztaina
gainean lukaika bi.
San Nikolas coronado
confesor es muy ondrado
ale, ale, alegría
todo el mundo alabaría.
Aquí estamos cuatro
cantaremos dos
una limosnita
por amor de Dios.
Aingeruak gara
zerutik gatoz
poltsa badegu baina
eskean gatoz.
San Nikolas coronero
confesero mari andrés
alarguna dontzellea
cantaremos alegría
bost etxetan sei ate
zazpi etxetan su ote.
Aingeruak gara
zerutik jeitsi gara
una limosnita por amor de Dios".
Dena den, nik txikitatik bizi izan dut Segurako San Nikolas eguna eta guk beste era batera abesten genuen, honela:
gure ganbaran hazia
Jai laiko deigarrienak eta koloretsuenak Inauteriak dira. Hiriko Inauteri modernoak daude, Tolosakoak esaterako, eta, bestalde, landa-eremukoak eta tradizionalagoak daude, Zuberoako maskaradak eta Lantzeko Inauteriak (Nafarroa) kasu. Landa-eremuko aratusteen adibide gisa, Inauterietako igandean Markina-Xemeinen (Bizkaia) zagi-dantza egiten dute. Gazte-talde batek euskal aratusteen dantza aipagarrienetakoa interpretatzen dute. Konpartsarekin batera eta hezitzaile batek kontrolatuta, hartz bat doa kaleetatik umeak izutzen.
Aste Santuan, Kristoren nekealdia kaleetara lerratzen da. Hala, Euskal Herriko hainbat eta hainbat herritan, Jesusen azken orduak birgogoratzen dituzte egun horietan, prozesioen eta erlijio kutsuko antzerkien bidez. Gaur egun Seguran, Bilbon eta Balmasedan ospatzen dute prozesioa Ostegun Santuan (beste herrietan Ostiral Santuan egiten da eta hiru toki horietan bi egunetan egiten dituzte martxak) eta ezin hobeto eutsi diote tradizioari, urteak eta mendeak aurrera joan ahala. Beste hainbat herritan ere, dena dela, prozesio eta ekitaldi bereziak egiten dituzte egun hauetan, Hondarribian, Azkoitian, Bermeon, Lagranen, Corellan eta Andosillan, esate baterako.